1933, wat als?

Over 2,5 uur kan ik moeder weer zien. Ik verlang naar haar gezicht, de mollige armen om me heen, mijn kale kop tegen haar zachte wang. Eigenlijk mogen we elkaar niet aanraken maar ze vliegt me altijd om mijn nek totdat de bewaker haar streng toespreekt. Die korte momenten van menselijk contact houden me op de been. Gisterochtend kreeg ik weer rake klappen terwijl ik naar mijn cel liep. De eerste vuistslag ging tegen de muur waardoor ik de rest redelijk kon incasseren.

Ik heb moeder met een lach verteld dat ik uit bed gevallen was. Ze knikte en keek naar het getraliede raam achter mij. Waarschijnlijk komt ze niet meer over deze schande heen. Ze zegt het niet, maar ik zie het aan de kringen rond haar ogen, de groeven in haar gezicht en de holle blik in haar bruine ogen. Juist ik, haar oudste, haar trots, haar bloed. Dat juist ik de familie tot schande heb gebracht. Niemand had het kunnen bedenken, ikzelf ook niet. Ik had een bank kunnen beroven of iemand kunnen bedriegen, dat was vreselijk geweest maar nog te aanvaarden. Maar wat ik heb gedaan is niet meer te vergeven. Vader wil nog steeds niet op bezoek komen en bij mijn broertjes zie ik de schaamte in hun vluchtige blikken. Geen grapjes meer, geen vragen. Ze staren naar elkaar, of voor zich uit totdat moeder weer gaat staan. Het respect voor mij is gesmolten net als de sneeuw op de koude binnenplaats. Met moeite wrikken ze hun mondhoeken omhoog en knikken bij het afscheid.

Ik ben de paria, de verstoteling. Ik heb een deel van de samenleving alle hoop ontnomen en dat laten ze me weten. Ondanks alle ellende kan ik de gedachte maar niet onderdrukken dat het echt beter is. Dat ik deze last voor de mensheid moet dragen, hoe vreemd dat ook mag klinken. Omdat de gevolgen anders te groot zouden zijn maar ik durf deze woorden met niemand te delen.

Ik was altijd al een gevoelig kind. Mijn intuïtie en ambitie om het goede te doen is sterk ontwikkeld zei mijn moeder vroeger. Nu slaat ze zich voor het hoofd dat ze dit met mij gedeeld heeft. Wanneer ik de verkeerde beslissing heb genomen zal de Heer het oordeel vellen. Vroeger of later zal ik mijn overtuigingen toelichten. Misschien begrijpt Hij het wel, en zo niet, dan draag ik de gevolgen. Veel erger dan hier kan het daarboven niet zijn. Met regelmaat is het voedsel uit mijn metalen bakje verdwenen voordat ik een hap heb kunnen nemen. Ik ben al kilo’s afgevallen. Vorige week werd ik te grazen genomen onder de douche. Twee weken geleden werd ik op de grond als een voetbal heen en weer geschopt totdat ik levenloos bleef liggen. Het dood-lig-trucje hielp en zorgde ervoor dat ik acht dagen op de ziekenzaal kon verblijven. Wat een genot, daar waren ze behulpzaam en kon ik me laven aan hun zalvende handen. Ik was daar geen verschoppeling en omarmde de liefdevolle verzorging van een bijna dode.

Omdat ik mijn waakzaamheid wat kon laten vieren had ik tijd om alles nog eens goed te overdenken. Zou ik het weer doen? Had ik spijt? Vragen die ik me de komende jaren nog vaak zal stellen, mits ik het overleef natuurlijk. Het was de verdeeldheid in mijn land en de keuze van die hoogbejaarde kerel waardoor ik het vertrouwen verloor en het heft in eigen hand nam. Ik zag het nog een tijdje aan en uiteindelijk was ik zover. Het was weldoordacht, via via kon ik er makkelijk aankomen en verstopte me in de menigte. Ik luisterde aandachtig of ik misschien iets zinnigs hoorde wat mijn besluit kon keren maar, nee, er kwam niets. Hoe langer ik luisterde, hoe beter ik wist wat me te doen stond. Het koude metaal brandde in mijn hand. Ik trilde op het ritme van zijn geschreeuw. Die snor in combinatie met die omhoog staande hand was gewoon te veel.